به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، در یکصدمین سال باز تاسیس حوزه قم با همکاری معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه، نشست علمی با موضوع "رسانه‌داری حوزویان در یکصد سال اخیر"، شامگاه شنبه ۳ آذر به صورت مجازی برگزار شد.
دکتر کمال اکبری، رئیس دانشکده دین و رسانه در این نشست با اشاره به کارکردهای مختلف رسانه، اظهارداشت: رسانه‌ها کارکردهای مختلفی دارند که "آموزش و تربیت جامعه"، "اطلاع رسانی و آگاهی دهی"، "هدایتگری"، "انسجام بخشی"، "بحران زدایی" و "تفریح و سرگرمی" از جمله کارکردهای رسانه‌ها است.
وی با ارائه گزارشی پیرامون رسانه‌داری حوزویان در یکصد سال اخیر و میزان بهره مندی آنان از رسانه، افزود: برای پرداختن به این موضوع حوزه علمیه را می‌توان به ۴ مقطع تقسیم کرد که مقطع اول از زمان بازتاسیس حوزه به دست آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری است که سال‌های ۱۳۰۱ تا ۱۳۲۳ را شامل می‌شود.
اکبری ادامه داد: دوره دوم شامل سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۴۰ است که در واقع دوره زعامت آیت الله بروجردی(ره) در حوزه است و دوره سوم دوره رشد است که شامل سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ و در حقیقت دوره زعامت امام خمینی(ره)، آیت الله مرعشی نجفی(ره)، آیت الله گلپایگانی(ره)، آیت الله اراکی(ره) و ... است و در واقع در این دوره مراجع مختلفی در حوزه علمیه حضور دارند و دوره چهارم نیز دوره کمال می باشد که شامل سال‌های ۱۳۵۷ تا سال ۱۴۰۱ است.
وی خاطرنشان کرد: در دوره نخست که دوره تاسیس است، یکی از مهمترین رسانه‌ها «منبر» است، اما تحت نظام دیکتاتوری رضاخان آزادی چندانی وجود ندارد و تلاش حوزویان بر این است تاثیر منبر را در جامعه تثبیت کنند.
اکبری با بیان اینکه با همه مضیقه‌های این دوره، اثرگذاری رسانه جدی است، گفت: وجود شبهات مختلف علیه حوزه و مکتب تشیع در این دوره است و تلاش می‌شود حوزویان به شبهات پاسخ دهند که امام خمینی کتاب کشف اسرار را در رد بخشی از این شبهات می‌نویسند و در این دوره رادیو نیز تازه به صورت رسانه مهم حضور پیدا کرده است.
وی خاطرنشان کرد: دوره دوم که دوره بعد از رضاخان است، دوره حضور آیت الله بروجردی(ره) در زعامت حوزه علمیه است که شاهد تحولی در عرصه رسانه‌ها هستیم و رسانه‌های سنتی مثل منبر، کتاب و نشریات کار خود را انجام می‌دهند و دوره توسعه کتاب در این دوره است.
اکبری اضافه کرد: نشریاتی مثل مکتب اسلام، مکتب تشیع و مجله‌های دیگر در این دوره شروع به فعالیت می‌کنند و مهمترین اتفاق آن، حفظ معتقدات شیعه و توسعه افکار دینی و پاسخ به شبهات معاندین علیه تشیع و حوزویان است.
وی تصریح کرد: روشنفکران سکولار در ایران به صورت مرتب علیه اعتقادات مردم و حوزه و علمای دینی و روحانیت قلم می‌زدند. در این دوره سخت، حوزویان باید اقداماتی را در حوزه رسانه انجام می‌دادند که کتب جدیدی با نثر روان از مراجع تقلید اثرات جدی در جامعه گذاشت و نشریه مکتب اسلام و مکتب تشیع با تیراژ قابل توجه نیز خیلی راهگشا بود که این‌ها هم طلبه‌ها و مبلغین را تغذیه علمی می‌کرد و هم اثرات مستقیم در جامعه داشت.
اکبری اضافه کرد: در این دوره از رادیو هم بهره برداری خوبی شد و مرحوم فلسفی و راشد به صورت مرتب برنامه داشتند که برنامه‌های بسیار اثرگذاری بود و یکی از مهمترین مباحث قابل استفاده انتشار مجلات به صورت تخصصی بود.
وی با اشاره به دوره سوم گفت: در این دوره علمای بزرگی در حوزه علمیه حضور دارند و حوزه به دوره رشد و بالندگی خود رسیده است.
اکبری افزود: از سال ۱۳۴۰ به بعد چند اتفاق سیاسی رخ می‌دهد که اثرگذار بر تحولات حوزوی است، اتفاقات درون حکومت در تضاد با جامعه روحانیت و حوزه علمیه است که همین تضاد تا قبل از آن ظهور و بروز کمتری داشت، لذا این دوران دوره سختی بود و همین دوره مصادف با انقلاب اسلامی است و در واقع همین تضادها خودش را به جایی می‌رساند که روحانیت در مقابله با این رفتارها دیگر کوتاه نمی‌آید و دوره سختی برای حوزه و در عین حال دوره رشد حوزه علمیه است.
رئیس دانشکده دین و رسانه بیان کرد: در این دوره در حوزه مجلات و روزنامه، حوزویان به صورت متمرکز حضور دارند و تعداد نشریات افزایش پیدا می‌کند.
اکبری همچنین عنوان کرد: دوره چهارم نیز دوره رسانه بر حوزویان در کمال است که هم دوره اوج حضور رسانه‌ها در جامعه و هم دوره بهره‌مندی خوب حوزه از ظرفیت اصلی رسانه‌ها است.
وی ادامه داد: در این دوره حوزویان از رسانه‌های سنتی همچنان استفاده و از رسانه‌های جدید نیز بهره برداری می‌کنند و حوزویان دسترسی بالایی به رسانه‌ها پیدا می‌کنند و حوزویان رسانه‌های متعددی را منتشر می‌نمایند.
اکبری با بیان اینکه حوزه علمیه در این دوره تلاش کرده در هر کدام از رسانه‌های جدید پیشگام و پیشتاز باشد، گفت: مراجع معظم و روحانیون تلاش می‌کنند در فرصت کمی، تعداد قابل توجهی از وب‌سایت‌ها را راه اندازی کنند و ایجاد وب‌سایت‌ها و چند زبانه کردن آن‌ها و تنوع مطالبی که در سایت قرار می‌دهند در این دوره در اوج خود قرار داشت.
وی اعلام کرد: در دوره چهارم همچنین طلاب جوان شروع به وبلاگ نویسی می‌کنند و طلاب حوزه در کنار رسانه‌های دیگر از رسانه‌های جدید هم در حال استفاده هستند و برخی نهادهای حوزوی هم مثل دفتر تبلیغات اسلامی کمک‌هایی می‌کنند و زیرساخت‌ها و زمینه آموزشی را برای طلاب فراهم می‌کنند.
اکبری مهمترین اتفاق در دوره نو و دوره کمال رسانه داری حوزویان را در ورود رسانه‌های تعاملی و شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی دانست و خاطرنشان کرد: در این زمینه‌ها باز هم حوزویان حضور قابل توجهی دارند و مهمترین وجه این دوره آموزش‌های رسانه‌ای برای طلاب و حوزویان و اثرگذاری حوزویان بوده است و در حقیقت این دوره با ورود تخصصی حوزویان در حوزه رسانه همراه است و رسانه‌هایی مثل رادیو معارف با حضور حوزویان در قم راه اندازی می‌شود.
وی همچنین بیان داشت: در سطح وسیعی حوزه علمیه در این دوره جدید علاوه بر اثرگذاری رسانه‌ای، به تولید دانش رسانه‌ای مبادرت می‌کند که امیدواریم حوزه علمیه بتواند این نقش آفرینی خود را ادامه دهد.
۳۱۳/۱۷
